რუსეთ-უკრაინის ომის ათი თვე: შეფასება

მაიქლ ქოფმანი

2022 წლის 28 დეკემბერი

შემოდგომაზე უკრაინის წარმატებული შეტევების შემდეგ, რუსეთ-უკრაინის ომი გარდამავალ ფაზაში გადავიდა, სადაც ორივე მხარე პოზიციურ ბრძოლებშია ჩაბმული და რომლის დროსაც ორივე მხარეს აქვს წარმატებები და მაღალი დანაკარგი. ზამთრის დადგომასთან ერთად ბრძოლის ტემპი, მთლიანობაში, შენელებული ჩანს, მაგრამ ფრონტის რამდენიმე მონაკვეთზე კვლავ ინტენსიურია. მომავალმა თვეებმა შეიძლება განსაზღვრონ 2023 წელი. ომის ეს ფაზა, როგორც ვთქვი, გარდამავალია და ზამთარს გადამწყვეტი გავლენა ვერ ექნება, რადგან უკრაინა, სავარაუდოდ, მორიგი შეტევითი ოპერაციის შესაძლებლობას ხედავს. რუსეთისა და უკრაინის სტრატეგიის ფართო კონტურებიც ხილულია. რუსი სამხედროები სანგრებს თხრიან და პოზიციების გამაგრებისთვის ზრუნავენ, ამავდროულად, შეტევას აგრძელებენ შეზღუდულ მონაკვეთებზე – ბახმუტისთვის. უკრაინელები რუსულ პოზიციებზე ზეწოლას აგრძელებენ, იმ მიზნით, რომ ხელი შეუშალონ მათ კონსოლიდაციასა და ძალების აღდგენაში.

ინტერვიუ უკრაინის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალთან, გენერალ ვალერი ზალუჟნისთან

(2022 წლის 3 დეკემბრის ვრცელი ინტერვიუს ჰაილაითები)
The Economist, 15 დეკემბერი, 2022

ვალერი ზალუჟნი: ჩვენთვის, სამხედროებისთვის ომი 2014 წელს დაიწყო. პირადად ჩემთვის – 2014 წლის ივლისში. და 2014 წელს წარმოდგენა არ მქონდა, სინამდვილეში რას წარმოადგენდა ომი.

ბევრი წიგნი მქონდა წაკითხული, ყველა აკადემია ოქროს მედლით დავამთავრე, თეორიულად ყველაფერი ვიცოდი, მაგრამ რა არის ომი სინამდვილეში, არ მესმოდა. გასული რვა წლის განმავლობაში, 2022 წლამდე, მე და ჩემნაირმა ადამიანებმა კარგად გავიგეთ, რა არის ომი.

როცა ფართომასშტაბიანი აგრესია დაიწყო, არა მხოლოდ ის ცოდნა გამოვიყენეთ, რაც უკვე გვქონდა 2014 წლამდე, არამედ ის უნარები და გამოცდილება, რაც მას შემდეგ შევიძინეთ. და ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოცდილება, რომელიც ჩვენ გვქონდა და რაც თითქმის ათი მცნებასავით დავისწავლეთ, ის არის, რომ რუსები და ნებისმიერი სხვა მტერი უნდა განადგურდეს. მტერი, უბრალოდ, უნდა მოკლა და, რაც მთავარია, ამის გაკეთების არ უნდა შეგეშინდეს. სწორედ ეს არის, რასაც ახლა ჩვენ ვაკეთებთ.

მოვემზადოთ საბჭოთა კავშირის საბოლოოდ დანგრევისა და რუსეთის ფედერაციის დაშლისთვის

ლიუქ ქოფი

1989 წელს ბერლინის კედლის დაცემა და 1991 წელს სსრკ-ს პრეზიდენტის, მიხეილ გორბაჩოვის გადადგომა საბჭოთა კავშირის დაშლის მხოლოდ დასაწყისი იყო, მაგრამ არა საკუთრივ დაშლა; მიუხედავად იმისა, რომ სსრკ-მ, როგორც იურიდიულმა პირმა, 1991 წელს შეწყვიტა არსებობა, სსრკ-ს დაშლა დღესაც გრძელდება. ორი ომი ჩეჩნეთში, რუსეთის შეჭრა საქართველოში 2008 წელს, რუსეთის მიერ ყირიმის ანექსია 2014 წელს, ყირგიზეთსა და ტაჯიკეთს შორის სასაზღვრო შეტაკებები და ყარაბაღის მეორე ომი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის 2020 წელს, მხოლოდ რამდენიმე მაგალითია, იმის დასანახად, რომ საბჭოთა კავშირი დღესაც იშლება.

2022 წლის თებერვალში რუსეთის უკრაინაში შეჭრას მომავლის ისტორიკოსები უთუოდ მონათლავენ საბჭოთა კავშირის დაშლის ყველაზე მნიშვნელოვან (თუ არა ბოლო) ეტაპად. უცნობია, როდის დასრულდება ომი უკრაინაში, მაგრამ ეს ფაქტი, სავარაუდოდ, ბიძგს მისცემს რუსეთის ფედერაციის (საბჭოთა კავშირის სამართალმემკვიდრის) დაშლის პროცესს, ყოველ შემთხვევაში დღეს არსებული ფორმით. უდავოა, რუსეთის ეკონომიკამ, სამხედრო შესაძლებლობებმა გამანადგურებელი დარტყმა განიცადა, მისი პოლიტიკური წონა კი, იმ რეგიონებში, სადაც ოდესღაც გავლენა ჰქონდა, ეცემა. 10 ან 20 წელიწადში რუსეთის ფედერაციის საზღვრები, სავარაუდოდ, ისეთი აღარ იქნება, როგორც ახლა გამოიყურება რუკაზე. დღეს, როდესაც თვალს ვადევნებთ საბჭოთა კავშირის საბოლოოდ ნგრევას, რუსეთის ფედერაცია კი დაშლის პირას დგას, პოლიტიკოსები უნდა დაკავდნენ ევრაზიის კონტინენტზე ახალი გეოპოლიტიკური რეალობის დაგეგმვით.

ჩემი პოლიტიკური მემორანდუმის მიზანი რუსეთში რეჟიმის შეცვლის პროცესი არ არის – ეს რუსი ხალხის საქმეა. არც იმის გამოცნობას ვცდილობ, ზუსტად როგორი იქნება რუსეთი და, უფრო ფართოდ, ევრაზიის რეგიონი, საბჭოთა კავშირის საბოლოოდ დანგრევისა და რუსეთის ფედერაციის დაშლის შემდეგ. ამ წერილის მიზანია დასავლური პოლიტიკის მესვეურთათვის რეალისტური მიზნების ჩარჩოს მოხაზვა, თავს უყრის ვარაუდებს, რომლებსაც ეს მიზნები ეფუძნება და წამოჭრის კითხვებს, რომლებიც გადაწყვეტილების მიმღებებმა საკუთარ თავს უნდა ჰკითხონ დღეს, იმისთვის, რომ უკეთ მოემზადონ ხვალინდელი დღისთვის.

პუტინთან მორიგებას არ აქვს აზრი, ის უნდა დავამარცხოთ

ჯონათან ლითელი

ბოლო ხანებია ყოველი კუთხე-კუნჭულიდან სულ ერთი და იგივე წუწუნი მესმის: უკრაინელები აზვიადებენ, ნატომ ძალიან ღრმად შეტოპა, ფასების ზრდა არ უნდა დაგვავიწყდეს, პუტინთან მეტი სიფრთხილე უნდა გამოვიჩინოთ. ყველაზე დიდი გულწრფელობა მაინც ჰენრი ქისინჯერმა გამოიჩინა, რომელმაც გასულ თვეს დავოსში ასე განაცხადა: „რუსეთთან [ნატოს] ახალი ომის საფრთხის გამო“, უკრაინა ტერიტორიის ნაწილის დათმობას უნდა დათანხმდეს. გერმანიაში, სადაც ოლაფ შოლცის მთავრობა ითრევს ფეხს და უკრაინისთვის დაპირებული იარაღის გადაცემას არა ჩქარობს, ზოგიერთი პოლიტიკოსი რუსეთზე გერმანიის ენერგეტიკული დამოკიდებულების (რაც არ უნდა მტკივნეული იყოს) დასრულების ნაცვლად, თვალის დახუჭვას და ძველ მომაკვდინებელ კომფორტში დაბრუნებას გვთავაზობს. არც ემანუელ მაკრონს სურს, მათ ჩამორჩეს ”რუსეთის დამცირება არ შეიძლება”, – ხაზგასმით აღნიშნა მან ცოტა ხნის წინ, სანამ საშველს დააყენებდა და კიევში გაემგზავრებოდა.

როგორ იბრიყვებენ თავს! რამხელა ცვედანობის, სტრატეგიული ხედვის ნაკლებობის ნიშნებს ავლენენ, რითაც ვლადიმერ პუტინი, უსათუოდ, ხეირიანად ისარგებლებს. ამას წინ კრემლთან დაახლოებულმა რუსმა მილიარდერმა ბრიტანელ ჟურნალისტ ქეთრინ ბელთონს უთხრა, პუტინი “დარწმუნებულია, რომ დასავლეთი დასუსტდება… და რომ გრძელვადიან მომავალში ის გაიმარჯვებს”.