10 გაკვეთილი ეკონომიკაში: ვის ეშინია “სავაჭრო დეფიციტის”

ართურ ლაფერი

ვაჭრობა. ცოდნის ხე ნაყოფით შეიცნობა
იაზროვნე ეკონომიკურად – გაკვეთილი მეექვსე

შედარებითი უპირატესობა და სპეციალიზაცია

წარმოიდგინეთ სამყარო ვაჭრობის გარეშე, სადაც ყველა იძულებულია, თავად დათესოს და მოიწიოს მოსავალი, შეიკეროს ტანსაცმელი, აიშენოს სახლი და (როგორ უცნაურადაც არ უნდა მოგეჩვენოთ) თავად იმკურნალოს, თუ დაჭირდა, გულის ოპერაციაც თავად გაიკეთოს. მაგრამ, როგორც კი გაჩნდება ვაჭრობის შესაძლებლობა, ადამიანები შეძლებენ, დაოსტატდნენ სხვადასხვა ხელობაში. მიმოიხედეთ – ერთნი (ვისაც „სტომატოლოგები“ შევარქვით) არაფერს აკეთებენ იმის გარდა, რომ კბილებს ბურღავენ. სხვები (ჩვენ მათ „ფერმერებს“ ვეძახით) სხვას არას აკეთებენ საკვების მოყვანის გარდა. იმის გამო, რომ ადამიანებს განსხვავებული უნარები აქვთ და მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხე უფრო ხელსაყრელია განსხვავებული წარმოებისთვის, მთლიანი გამომუშავება განუზომლად მეტია, როდესაც ადამიანები სპეციალდებიან, ვიდრე იმ შემთხვევაში, თუკი საკუთარი საჭიროებისთვის აუცილებელი საქონლის დამზადებას თავად შეეცდებიან. შედეგად, ვაჭრობა ცხოვრების დონეს ყველასთვის აუმჯობესებს.

ეკონომიკური აზროვნების წესის საზღვრები

ფოლ ჰეინე
Limitations of the Economic Way of Thinking

ცნობილმა მწერალმა-ეკოლოგმა ბილ მაქიბენმა თავისი ახალი სტატია ჟურნალ Audubon-ისთვის შემდეგი წინადადებით დაიწყო:

მოდით, ვივარაუდოთ, რომ ხეები სხვა არაფერია, თუ არა ვერტიკალური ბოჭკოვანი ბოძები, რომ ტყეს იმდენივე სულიერი ან ესთეტიკური ღირებულება აქვს, რაც ავტოსადგომს, რომ ტყის ბინადარნი მხოლოდ კალორიის ტომრები არიან და რომ ივნისის მზით გამთბარი ფიჭვის წიწვების არომატი უბრალოდ თქვენი ავტომობილის სალონში ჩამოკონწიალებული ფიჭვის აეროზოლის სუნის მსგავსია.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მოდით, ვივარაუდოთ, რომ თქვენ რაღაც იმგვარი შესცოდეთ, რომ ღმერთმა დაგსაჯათ და ეკონომისტად გაქციათ.

სინამდვილეში, მაქიბენს არ სჯერა, რომ ეკონომისტის აზროვნების წესი მართლაც ასეთი მკვახეა, მაგრამ მისი ნათქვამი მაინც ღიმილის მომგვრელია, იმიტომ რომ ეკონომისტებმა შეიძინეს რეპუტაცია ადამიანებისა, რომლებმაც “ყველაფრის ფასი იციან, მაგრამ – არაფრის ღირებულება”, როგორც ოსქარ უაილდი ამას ცინოკოსებზე ამბობდა.